یکی از مهم ترین ارکان جهان بینیها «انسان شناسی» است. عرفان بر مبنای سه مبحث اصلی «جهان شناسی»، «خداشناسی» و «انسان شناسی» بنا نهاده شده است. انسان کامل به دلیل اینکه واسطه بین حق و خلق بوده (البته انسان خود نیز در زمره خلایق است) و هدف غایی خلقت، و قادر به شناخت خدا، جهان و خود است اهمیت بسزایی دارد. نظریه انسان کامل یکی از محوریترین مباحث عرفان و حکمت اسلامی است.
محققان پیدایش موضوع انسان کامل را قبل از ابن عربی بیان کرده اند؛ اما ابن عربی، همچون سایر مباحث عرفان نظری، آن را تدوین، و از اصطلاح «انسان کامل» استفاده کرد. شارحان و تابعان وی این بحث را ادامه دادند و ابعاد آن را تکمیل کردند.
در این پژوهش، نظریه انسان کامل ابن عربی، در کلام امام صادق(ع)، به صورت تحلیل محتوا بررسی و تبیین شده است. کلیه مقالات و پژوهش هایی که تاکنون حول محور انسان کامل انجام شده تبیین نظریات عرفای مختلف در این باره بوده و درباره این موضوع، پژوهش کاملی صورت نگرفته است.
حقیقت حق، که ذات احدیت نام دارد، چیزی جز وجود صرف نیست. آن وجود بحت، منزه از اسماء و صفات است. نه نعتی دارد، نه اسمی و نه رسمی. مطلق حقیقی را حتی «خدا» نمیتوان نام نهاد. کلمه «الله» نیز محدد دارنده ذات خداوند در اطلاق خود نیست؛ بلکه در تعین آن است.
تا جایی که حق در اطلاق خود باقی بماند شناخت ناپذیر است. او تا ابد یک راز خواهد بود؛ راز رازها (ایزوتسو، ١٣٩٢: ٤٥).
ادامه مطلب
درباره این سایت